CECHY MAKROSKOPOWE
 Dojrzałe owocniki
|
Owocniki najczęściej regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 1–5 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu biała, potem szarawa. Uszkodzone miejsca, a także perydium na przekroju przebarwiają się na kolor brudnopomarańczowy do brązowo-pomarańczowego. Powierzchnia perydium gładka, matowa. Perydium łupliwe, trwałe, łatwo oddziela się dużymi fragmentami od gleby. U podstawy owocnikach charakterystyczna zawiązka grzybniowa z której wyrastają niezbyt długie, grube, białe ryzomorfy. Gleba młodych owocników biało-seledynowa potem szaro-zielona, szaro-niebieska, w stadium pełnej dojrzałości wyraźnie zielonkawa, niebieskawa lub prezentująca zakres barw przejściowych pomiędzy kolorem niebieskim i zielonym. Owocnik na przekroju labiryntowaty, komory hymenialne nieregularne, zróżnicowane w kształcie i wielkości. W owocniku, najczęściej u jego podstawy niewielka kolumella. Kolumella rzadko przebiega przez cały owocnik. Konsystencja owocników chrząstkowata, jędrna. Zapach świeżych owocników nieznaczny – w trakcie wysychania intensywny bitumiczny, drażniący zapach charakterystyczny dla czarnych gatunków Tuber. Brak wyraźnego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki H.stoloniferum
|
Perydium jednowarstwowe, pseudoparenchymatyczne, 500-700 μm grubości, zbudowane z okrągłych lub elipsoidalnych komórek. Komórki grubościenne, hialinowe, 10-25 μm. Komórki zewnętrznej krawędzi perydium mają tendencje do równoległego do powierzchni owocnika spłaszczania się. W skrajnym wypadku moga sprawiać wrażenie dodatkowej, plektenchymatycznej warstwy. Zarodniki za młodu hialinowe, potem bladozielonkawe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki wydłużone, fusoidalne o średniej wielkości 17-25 x 6-8 μm, Q=2,7-3,5 Qm=3,2. Centralnie umieszczony u podstawy zarodnika, wyraźny apiculus o wielkości 1-3 μm i wyraźnie zarysowany wyrostek szczytowy (apex). Na konturze zarodnika można zaobserwować fałdy hialinowego perysporium. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, najczęściej czterozarodnikowe, rzadziej 2-3 zarodnikowe.
 |
 |
 |
Perydium |
Komórki perydium |
Zarodniki |
|
SIEDLISKO
 Typowe siedlisko
|
Gatunek Hysterangium stoloniferum rośnie wyłącznie w lasach liściastych lub mieszanych i jest mikoryzowo związany z Corylus avellana, rzadziej z Fagus sylvatica. Preferuje gleby rędzinowe o dużej zawartości węglanu wapnia ale znane są również pojedyncze stanowiska o glebach z neutralnym pH. Hysterangium stoloniferum preferuje stanowiska o dużej wilgotności i niewielkim nasłonecznieniu. Owocniki wyrastają w powierzchniowej warstwie gleby, często na granicy gleby i liściastej ściółki. Dojrzałe owocniki można znaleźć od czerwca do grudnia.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Gatunek Hysterangium stoloniferum jest znany z Polski z szeregu stanowisk historycznych oraz wielu współczesnych. Występuje zarówno na wapiennych wyżynach Polski jak i w górach – Gorcach, Pieninach i Tatrach Zachodnich. W Europie często znajdowany. Znany niemal ze wszystkich krajów. Z innych kontynentów znany tylko w odmianach v. americanum, v. brevisporum.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 26, Hutki-Kanki k. Olkusza, Czerwiec 2007
Wyżyna Przedborska - DE 59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 27, Podzamcze k. Zawiercia, Czerwiec 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska DF 66, Babice k. Chrzanowa, Sierpień 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 25, Niegowonice k. Zawiercia, Czerwiec 2012
|
UWAGI
 Dojrzałe owocniki
|
Makroskopowo Hysterangium stoloniferum jest bardzo trudny do odróżnienia od innych gatunków w obrębie rodzaju. Wśród podobnych gatunków wyróżnia go jednowarstwowe, pseudoparenchymatyczne perydium, oraz największy wśród Hysterangium rozmiar zarodników.
Perydium świeżych owocników reaguje na spirytus 90% i zabarwia się na krótki czas na kolor czerwonawy. Należy do najczęściej znajdowanych w Polsce gatunków Hysterangium.
Polska nazwa gatunku to podkorzeniak leszczynowy. |
